Het verhaal achter het album Use Your Illusion II van Guns 'N Roses

Use Your Illusion II, uitgebracht op 17 september 1991, is het tweede deel van Guns N’ Roses’ legendarische dubbelproject. Dit iconische rockalbum bevat klassiekers als Civil War, Estranged en You Could Be Mine, en laat een volwassen band horen die muzikaal durft te experimenteren. Het markeerde zowel het commerciële hoogtepunt als een keerpunt voor Guns N’ Roses, te midden van een veranderende muziekwereld.

Opnameproces

Use Your Illusion II werd opgenomen tijdens intensieve sessies die ruim anderhalf jaar duurden, van januari 1990 tot augustus 1991. De band werkte in meerdere beroemde studio’s in Los Angeles (zoals A&M, Record Plant, Studio 56 en Image Recording) en zelfs in de Metalworks Studio in Canada. Producer Mike Clink, die eerder Appetite for Destruction begeleidde, keerde terug als producer en stond bekend om zijn nauwgezette aandacht voor detail. Clink en de band, die zelf meedachten als co-producers, zorgden samen voor een ambitieus opnameproces dat even groots was als het materiaal zelf.

Tijdens de opnames veranderde de samenstelling van Guns N’ Roses. Drummer Steven Adler kampte met drugsproblemen en werd na het opnemen van het nummer Civil War ontslagen. Hij werd vervangen door Matt Sorum (voorheen van The Cult), wiens strakkere, krachtige drumstijl het geluid van de Illusion-albums duidelijk anders maakte. Ook werd toetsenist Dizzy Reed aangetrokken, die op piano en keyboard de band een nieuw klankpalet gaf.

Gitarist Slash heeft later verteld dat hij wel twintig verschillende gitaren inzette tijdens de Illusion-sessies, waaronder een Fender Stratocaster, Dobro (slidegitaar), 6-snarige bas, banjo en diverse akoestische gitaren. Bij het opnemen van de basis van elk nummer speelde de band eerst live samen in één ruimte om de drums en bas goed vast te leggen voor de juiste vibe.

Daarna werkte Slash zijn partijen uit in afzonderlijke overdubsessies. Hij nam vrijwel alle leadpartijen en extra ritmegitaren zelf op, terwijl Izzy Stradlin meestal slechts één take per nummer inbracht.

Het opnameproces kende ook uitdagingen en bijzondere samenwerkingen. Zo leverde ex-drummer Steven Adler ondanks zijn vertrek nog een laatste bijdrage op Civil War, het enige nummer op Use Your Illusion II waarop zijn drumspel te horen is. Zanger Shannon Hoon (Blind Melon) verzorgde achtergrondvocalen op Don’t Cry (Alternate Lyrics).

Het experimentele laatste nummer My World werd praktisch volledig door Axl Rose zelf opgenomen. Gitarist Izzy Stradlin nam ondertussen enkele van zijn eigen composities op (zoals Pretty Tied Up en 14 Years), vaak in één take, voordat hij kort na de release de band zou verlaten.

De band was vastbesloten om een perfect eindresultaat te bereiken, wat leidde tot extra werk achteraf. Zo liet Guns N’ Roses eerst ongeveer 21 nummers mixen door topingenieur Bob Clearmountain, maar vanwege onenigheid (vooral over drum sampling) werd die eerste mix compleet verworpen.

De groep begon opnieuw met mixer Bill Price (bekend van de Sex Pistols) om het album precies naar hun zin te laten klinken. Deze perfectionistische aanpak zorgde voor vertraging en hoge kosten, maar platenlabel Geffen Records bleef het project financieren. Uiteindelijk rondde de band de omvangrijke sessies in augustus 1991 af. Het resultaat was genoeg materiaal voor twee afzonderlijke albums. Geffen en de band besloten vervolgens om Use Your Illusion I en II gelijktijdig uit te brengen op 17 september 1991.

Muzikale invloeden

Op Use Your Illusion II verkent Guns N’ Roses een veel breder muzikaal spectrum dan op hun rauwe hardrockdebuut Appetite for Destruction. De nummers bevatten invloeden uit uiteenlopende stijlen zoals bluesrock, klassieke pianoballads, heavy metal, punk en klassieke rock-’n-roll.

Het prominente gebruik van piano was nieuw voor GN’R. Axl Rose, die geïnspireerd werd door artiesten als Elton John en Queen, kon zijn liefde voor epische pianostukken kwijt in nummers als Estranged en Don’t Cry. Tegelijkertijd behield de band hun hardrockbasis en voegden nieuwe invloeden toe. Blues- en rootsrock zijn hoorbaar in 14 Years en Breakdown, waarbij Slash zelfs een banjo gebruikte.

Ook punkrock-invloeden zijn duidelijk aanwezig, bijvoorbeeld in het agressieve nummer Get in the Ring en het energieke You Could Be Mine. Duff McKagan’s achtergrond in de punkmuziek komt sterk naar voren in So Fine, zijn ode aan Johnny Thunders van de New York Dolls.

Guns N’ Roses eerde tevens hun rockvoorouders door Bob Dylan’s klassieker Knockin’ on Heaven’s Door te coveren.

Verder gebruikten ze culturele referenties zoals dialogen uit films; het album opent met een citaat uit de film Cool Hand Luke als intro voor Civil War. Dit nummer heeft een duidelijke anti-oorlogsboodschap, beïnvloed door protestliederen uit de jaren '60.

Het afsluitende nummer, My World, is een opvallend experiment met industriële beats en rapachtige vocalen, geïnspireerd door de industriële rock van begin jaren '90.

Historische en culturele context

Begin jaren ’90 onderging de muziekindustrie grote veranderingen. Het glammetal-tijdperk liep ten einde en grunge en alternatieve rock kwamen op. Guns N’ Roses wilde zich met Use Your Illusion I & II duidelijk onderscheiden en toonde ambitie en artistieke groei.

De gelijktijdige release van beide albums zorgde voor een ongekende hype. Nog vóór internet zorgden middernacht-verkoopacties en lange rijen voor platenzaken wereldwijd voor veel media-aandacht. Dit was een historisch moment in de muziekwereld en maakte Guns N’ Roses tijdelijk de grootste band ter wereld.

De release volgde vlak na de Golfoorlog, wat de maatschappelijke relevantie van nummers zoals Civil War versterkte. Guns N’ Roses domineerde ook MTV met epische muziekvideo’s, zoals You Could Be Mine, gekoppeld aan de populaire film Terminator 2.

Ondertussen versterkten incidenten zoals de rel in St. Louis (1991) de reputatie van Guns N’ Roses als "The Most Dangerous Band in the World". De Illusion-periode weerspiegelde daarmee zowel de glamour als de spanning van het veranderende muzikale tijdperk.

Succes van het album

Zakelijk was Use Your Illusion II een enorm succes. Het album debuteerde direct op nummer 1 in de Billboard Charts, terwijl Use Your Illusion I gelijktijdig op nummer 2 binnenkwam. Wereldwijd verkochten beide albums miljoenen exemplaren.

Platenmaatschappij Geffen Records profiteerde aanzienlijk van de strategische keuze om twee albums tegelijk uit te brengen. De daaropvolgende Use Your Illusion World Tour (1991–1993) zorgde voor hoge inkomsten en versterkte de status van Guns N’ Roses als stadion-act.

Helaas betekende dit project ook het begin van interne spanningen. Izzy Stradlin verliet de band kort na de release, gevolgd door Slash en Duff McKagan enkele jaren later. Dit leidde ertoe dat er jarenlang geen nieuw GN’R-album verscheen.

Desondanks gaf het succes van de albums Guns N’ Roses een permanente plek in de muziekgeschiedenis, en het zakelijke succes is voelbaar gebleven met latere re-releases en succesvolle reünietours.

Kritische en publieksreacties

Bij de release waren critici overwegend positief en prezen de ambitie en diversiteit van het album. Rolling Stone noemde de albums een "rijkdom aan hardrock-epiek". Toch was er ook kritiek vanwege de lange duur en enkele nummers die als 'vulmateriaal' werden gezien.

Het publiek reageerde enthousiast. De albums verkochten uitzonderlijk goed en nummers zoals You Could Be Mine, Civil War en Estranged werden live-favorieten.

Door de jaren heen groeide de waardering voor het album alleen maar. Vandaag de dag wordt Use Your Illusion II beschouwd als een klassiek rockalbum, een document van een band op haar creatieve piek en een tijdloos muzikaal monument dat zijn plek in de rockgeschiedenis heeft veiliggesteld.